شرط ارزان شدن قیمت خودرو - مجله باهام

به گزارش باشگاه خبرنگاران؛ شورای رقابت فرمول قیمت گذاری خودرو را تغییر داد و بر این اساس قرار است از این به بعد در فرمول جدید، قیمت بازار در نظر گرفته گردد و اگر خودروسازان افزایش فراوری 50 درصدی داشته باشند، قیمت خودرو درب کارخانه تغییر خواهد نمود و با این افزایش فراوری، افزایش قیمت هم خواهیم داشت، اما این بین موافق و مخالفایی هم وجود دارد.

به گفته کارشناسان صنعت خودرو، یکی از معضلات اقتصاد ایران، قیمت گذاری دستوری است که هم باعث افزایش رانت و فساد، هم باعث از بین رفتن بخش فراوری می گردد. صنعت خودرو، یکی از بخش هایی است که انحصار و قیمت گذاری نه تنها این صنعت را به ورطه ورشکستگی کشانده بلکه کیفیت را به پایین ترین حد تنزل داده است.

شورای رقابت در گذشته در فرمولی که داشت، نرخ تورم بخشی را در نظر می گرفت و بر اساس فرمول، سقف قیمتی خودرو های پرتیراژ خودروسازان داخلی را اعلام می کرد و اکنون با تغییر فرمول، واکنش های تندی هم از سوی مصرف نمایندگان و هم از سوی خودروسازان را داشته است. اما راهکار واقعی چیست؟

این پرسش را با احمد نعمت بخش، دبیر انجمن خودروسازان ایران مطرح کردیم تا نگاه بخش فراوری را نسبت به این موضوع بدانیم.

تاثیرات فرمول شورای رقابت بر بازار خودرو

احمد نعمت بخش دبیر انجمن خودروسازان با اشاره به تاثیرات فرمول شورای رقابت بر بازار خودرو، گفت: هر تغییری که در واقع شورای رقابت دارد و باعث گردد قیمت جدید کارخانه با بازار تفاوت داشته باشد، به نتیجه نمی رسد، یعنی اکنون باید راهی را رویم که خودرو از 2 نرخی خارج گردد و به تک نرخی برسد.

او بیان نمود: بار ها به مجلس و اعضای شورای رقابت گفته ایم که باید قیمت خودرو درب کارخانه و بازار یکی گردد و اینگونه رانت و فساد از بین خواهد رفت. اینگونه قرعه کشی هم از بین خواهد رفت، یعنی باید بگذاریم خودرو در حاشیه بازار به فروش رود. بحث مالی می گوید قیمت هر کالایی را عرضه و تقاضا مشخص می نماید کسی هم منکر این موضوع نیست.

دبیر انجمن خودروسازان تشریح کرد: ما خودروسازان برای اینکه خودرو گران نگردد، کوشش به افزایش فراوری داشته ایم و اکنون در 8 ماه اول سال، 28 درصد افزایش فراوری سواری داشتیم، یعنی عرضه را کم نکردیم و باعث افزایش قیمت نشده ایم. برای اینکه تقاضا کم گردد باید اجازه دهیم خودرو در حاشیه بازار به فروش رود.

نعمت بخش با اشاره به وجود رانت و فساد در قرعه کشی خودرو، ادامه داد: از هر هزار نفر ثبت نامی، 3 نفر در قرعه کشی ها برنده می شوند، یعنی 997 نفر نمی توانند در این قرعه کشی ها برنده شوند. در بازار بالغ بر 2 هزار و 500 هزار میلیارد تومان پول سرگردان وجود دارد و این باعث می گردد با آغاز ثبت نام افراد حجوم به ثبت نام آورند و بتوانند از این رانت استفاده نمایند.

او ادامه داد: یک شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران داریم که خدمات پس از فروش شرکت ها را رصد می نمایند و بر اساس آماری که داده است، متوجه می شویم 80 درصد برندگان خودرو در قرعه کشی پس از تحویل خودرو، آن را فروخته اند چرا که فروش آن در حاشیه بازار سود خوبی دارد.

دبیر انجمن خودروسازان تشریح کرد: اگر پیشنهادی که شورای رقابت داده نزدیک به قیمت بازار باشد و این رانت از بین رود، باعث سر و سامان دادن به بازار می گردد و اگر به نتیجه نرسد و قیمت طوری باشد که همچنان با بازار اختلاف داشته باشد، به نتیجه نخواهد رسید.

نقش پررنگ قیمت بازار، در قیمت گذاری دستوری

ابوالفضل خلخالی عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت ایران، با اشاره به تاثیرات فرمول شورای رقابت بر بازار خودرو، گفت: باید در قیمت گذاری خودرو حتما بازار نقش داشته باشد. حالت ایده آل این است که قیمت گذاری در نقطه تعادل عرضه و تقاضا، در بازار مشخص گردد.

عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت ایران ادامه داد: ما در کشورمان، چون شرایط انحصاری داریم، مجبوریم از یک مکانیزم شورای رقابت استفاده کنیم. وقتی مجبوریم از این مکانیزم استفاده کنیم حتما مهم است که در فرمول ها شرایط بازار را در نظر گیریم تا قیمت ها واقعی گردد و شاهد مسائل و زیان های انباشته در خودروسازان نباشیم.

خلخالی بیان نمود: این موضوع ممکن است برای مدتی بر بازار خودرو تاثیر بگذارد و قیمت ها دچار نوسان گردد، اما مقطعی خواهد بود و به مرور هر چقدر به قیمت بازار نزدیک شویم و میزان تیراژ را افزایش دهیم این موضوع به مرور حل می گردد.

التهابات کوتاه مدت بازار پس از فرمول شورای رقابت

نعمت الله کاشانی نائب رئیس اتحادیه نمایشگاه داران خودرو، با اشاره به آخرین شرایط بازار خودرو، گفت: بازار خودرو بعد از صحبت های رئیس شورای رقابت در خصوص تغییر فرمول قیمت گذاری، دچار التهابات زیادی شد و مقداری شاهد افزایش قیمت در این بازار بودیم.

او بیان نمود: زمانی که شورای رقابت برای اطلاع رسانی تغییر فرمول قیمت گذاری جلسه برگزار کرد، هیجانات زیادی در بازار ایجاد شد و بعضی تصور می کردند که منظور رئیس شورای رقابت آزاد شدن قیمت خودرو است که، اما پس از آن حرف های خود را تصحیح و اعلام کردند قرار نیست قیمت خودرو آزاد گردد، بلکه قرار است قیمت خودرو واقعی گردد.

نائب رئیس اتحادیه نمایشگاه داران خودرو تشریح کرد: اگر قیمت خودرو در کارخانه اتوماتیک وار، به قیمت بازار نزدیک گردد، شاهد به تعادل رسیدن قیمت ها در این بازار پر التهاب خواهیم بود. اکنون قیمت ها فروکش کرد و به یک ثبات نسبی رسیده است.

مازیار بیگلو دبیر انجمن قطعه سازان گفت: بر اساس صحبت های رئیس شورای رقابت می توان گفت که دو اتفاق مهم افتاده است؛ یکی بحث حذف تورم بخشی و تمرکز بر بازار است، زیرا این موضوع همواره محل اختلاف بود و دیگری نیز بحث افزایش تیراژ فراوری است، زیرا این موضوع مشوقی برای خودروساز محسوب می گردد.

بیگلو ادامه داد: شورای رقابت در فرمول خود گفته است که هر چه تیراژ بالاتر برود به خودروساز مجوز افزایش قیمت می دهیم، اما از آن طرف با توجه به اینکه یکی از ملاک های قیمت گذاری تمرکز بر بازار است و، چون طبق اصل اقتصاد هر چه عرضه بیشتر گردد قیمت بازار کاهش می یابد لذا قیمت گذاری خودرو حالت الاکلنگی پیدا می نماید؛ تیراژ بالا می رود قیمت افزایش می یابد، اما همان تیراژ که بالا می رود باعث می گردد حاشیه بازار قیمت را پایین می آورد و، چون قیمت پایین تر می آید فرمول هم قیمت را پایین تر محاسبه می نماید. در واقع حالت بالانس ایجاد شده است.

دبیر انجمن سازندگان قطعات و مجموعه های خودرو اضافه نمود: با توجه به اینکه شورای رقابت به صورت جزئی مصوبه خود را تشریح ننموده و سران قوا هم هنوز در خصوص طرح وزارت صمت تصمیمی نگرفته، باید منتظر بمانیم ببینیم طی روز های آینده چه اتفاقی می افتد.

بیگلو در خصوص انحصاری بودن بازار، گفت: از نظر شورای رقابت انحصاری است، زیرا 50 درصد بازار در اختیار یک یا دو خودروساز است، اما از نظر ما انحصاری نیست، زیرا غیر از این دو خودروساز، خودروسازان دیگری هم داریم، اما اینکه چرا این خودروسازان نمی توانند به درستی فعالیت نمایند باید به رگولاتوری دولت نگاه کنیم.

به نظر می رسد خود دولت هم موافق این انحصار است، زیرا به راحتی می تواند با یاری به آن خودروسازان بخش خصوصی، آن ها را فعال کند و بازار را از انحصار خارج کند، اما دولت نوعی قانون گذاری می نماید که فقط به بخش خصوصی ضرر می زند. دولت نه در تعرفه ها فرمولی را گذاشته که خودروسازان خصوصی از این طریق بتوانند کار نمایند و نه در بخش حمایت از زنجیره تامین این شرکت ها کاری نموده است. خودروسازانی که داریم را باید مورد حمایت قرار دهیم تا همین شرکت ها فعال شوند و بازار را انحصار خارج نمایند.