نخستین کاوش باستان شناسی حمام صفوی فرح آباد کلید خورد - مجله باهام

محمد آرمان ارشادی، سرپرست هیأت باستان شناسی گفت: فرح آباد در 25 کیلومتری شمال ساری، 2 کیلومتری جنوب دریای مازندران و در ساحل رودخانه تجن واقع شده است.

مدیر پایگاه میراث فرهنگی فرح آباد ساری اضافه نمود: با استناد به متون و منابع موجود این شهر درگذشته دهکده کوچکی به نام طاهان بوده که شاه عباس کبیر در سال 1021 هجری قمری دستور ساختش را صادر نموده است.

او اظهار کرد: طبق شواهد تاریخی موجود این شهر دارای میدانی مستطیل شکل در راستای شمالی - جنوبی بوده که به اسم بازار و یا هسته مرکزی آن محسوب میشد که در قسمت شمال کاخ دنیا نما، بخش جنوبی مسجد مدرسه شاه عباس و حمام و در شرق میدان و بر روی رودخانه تجن پل قرار داشت.

این باستان شناس اضافه نمود: در حال حاضر از این شهر باستانی، بنای مسجد مدرسه، بقایایی از حمام، پل و کاخ دنیا نما قابل مشاهده است که با یک نگاه کلی و موقعیت قرارگیری آثار میتوان آن را با معماری شهر اصفهان و میدان نقش دنیا مقایسه کرد.

این دانشجوی دکتری باستان شناسی اعلام کرد: بنای مسجد مدرسه که پلان چهار ایوانی خود را حفظ نموده با مطالعات اجرا شده بازسازی و از سال 1387 خورشیدی به اسم پایگاه میراث فرهنگی فرح آباد ساری مورد استفاده نهاده شد و بازدید آن برای عموم آزاد شد.

او در ادامه با اشاره به اهمیت و ویژگی های تاریخی فرهنگی کاخ دنیا نما و شروع پژوهش های علمی آن در سال 1385 گفت: تیم های باستان شناسی در سالهای 1388.1390، 1391 و 1399 در راستای شناخت بیشتر و دقیق تر پیشینه تاریخی این اثر تاریخی اقدام به برآورد و کاوش کردند.

مدیر پایگاه میراث فرهنگی فرح آباد ساری در ادامه با بیان اینکه پل آجری نیمه ویران این شهر باستانی با عرض 6 متر در جهت شرقی غربی بر روی رودخانه تجن ساخته شد، اعلام کرد: این پل در گذشته دارای هفت دهانه بوده که بخش بیشتر آن تخریب و امروزه تنها دو دهانه از آن به پهنای 80/4 به جای مانده است.

سرپرست هیأت باستان شناسی از دیگر آثار شهر باستانی فرح آباد را حمام آن دانست که با مصالح آجر و ملاط ساروج ساخته شده و در قسمت شمال شرق مسجد مدرسه شاه عباسی واقع شده است.

به گفته ارشادی از آنچه قابل مشاهده است میتوان به این موضوع پی برد که این حمام از راهروی ورودی، رختکن، خزینه و گرمخانه تشکیل شده که برای شناخت بیشتر آن احتیاج به کاوش و بدست آوردن پلان حمام است.

او گفت: در راستای رسیدن به پاسخ پرسش های یاد شده، حفاظت و جلوگیری از تخریب بیشتر آثار و بقایای بجای مانده از حمام صفوی، ایجاد سایت موزه باستان شناسی، فراهم کردن بستر مناسب برای بازدید علاقمندان به مواریث فرهنگی- تاریخی و گردشگران داخلی- خارجی، کاوش حمام صفوی برای نخستین بار با مجوز ریاست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در دستور کار نهاده شد.

مدیر پایگاه میراث فرهنگی فرح آباد ساری در انتها با اشاره به اینکه مجموعه فرح آباد به شماره 1376 در تاریخ 16 اسفند 1355 در لیست آثار ملی کشور به ثبت رسید، اعلام کرد: سال 1385 نقشه عرصه و حریم این مجموعه تهیه و در سال 1395 مورد بازنگری نهاده شده و سپس در کمیته حرایم مصوب و ابلاغ شده که همچنان لازم الاجراست.