معروف ترین جاذبه های گردشگری سبزوار را بهتر بشناسیم - مجله باهام

فهرست مطالب

کاروانسرای فرامرز خانآرامگاه حاج ملا هادی سبزواریکویر دو شاخسد یامتپه باستانی عیدگاهمناره بلند خسروگرد

کاروانسرای فرامرز خان

کاروانسرای فرامرز خان، یکی از بناهای تاریخی دوره قاجار بحساب می آید؛ یک کاروانسرای چهار ایوانی که توسط یکی از زائران قدیمی امام رضا به نام حاج فرامرز خان سبزواری در کنار شاهراه خراسان ساخته شد. این مورد از بهترین جاذبه های دیدنی سبزوار در تاریخ 29 تیر 1377 بعنوان یکی از آثار ملی ایران با شماره 2057 ثبت شده است. طبق وقف نامه ای که در کاروانسرا وجود دارد، این بنا در سال 1291 قمری ساخته شده و بخشی از آن در حال حاضر به موزه مردم شناسی تبدیل شده است.

مصالح به کار رفته در این مورد از معروف ترین جاهای دیدنی سبزوار شامل آجر، گچ، ماسه، آهک و چوب بوده که در ساختمانهای همان زمان نیز به کار می رفتند. تزئینات منحصر بفرد معماری آن نیز با به کار بردن طرحهای هندسی و نقاشی های اخرایی ایجاد شده اند. چهار ایوان اصلی که غرفه های مختلف کاروانسرا در آن قرار دارند، به یک صحن روباز میانی منتهی می شدند. حجره هایی هم در انتهای غرفه ها تعبیه شده که به سالنهایی طولانی برای باراندازی، مال بندی و اصطبل ختم می شوند.

آرامگاه حاج ملا هادی سبزواری

یکی دیگر از معروف ترین جاذبه های گردشگری سبزوار، آرامگاه عارف بزرگ قرن 13 هجری قمری هست. این عارف در سال 1212 قمری در این شهر به دنیا آمد و یکی از دانشمندان علوم دینی بود. او به شهرهای اصفهان و مشهد مسافرت کرده و در مشهد، به تدریس حکمت، فقه و تفسیر روی آورد. بعدها به کرمان رفت و باز هم به سبزوار بازگشت تا شاگردان مدرسه فصیحیه از حضورش استفاده کنند. تخلص این عارف، اسرار بود. او تا سال 1289 در سبزوار زندگی کرد و در 77 سالگی در همین شهر از دنیا رفت. این عارف بزرگ کتابهای زیادی را از خود به ارث گذاشته که می توان به منظومه های فلسفه، شرح منظومه در منطق، شرح لیالی، حاشیه بر تجرید اشاره کرد.

آرامگاه حاج ملا هادی سبزواری سالیانه زائران زیادی را به خود می بیند. فضای داخلی آرامگاه حالت صلیبی داشته و حجره و اتاقهایی برای اقامت زائران در آن طراحی شده اند. کاشیکاری های رنگارنگ در یک زمینه لاجوردی و گنبد فیروزه ای در این آرامگاه شکوه و جلال بالایی به آن داده اند.

کویر دو شاخ

یکی از کویرهای زیبای منطقه به نام کویر دوشاخ در نزدیکی این شهر و در جنوب محور ارتباطی تهران-مشهد قرار گرفته است. کویر دوشاخ در شرق پارک ملی توران و در قسمت غربی پناهگاه حیات وحش شیر احمد واقع شده و شمال آن نیز توسط رشته کوه گر پوشیده شده است. میانگین ارتفاع کویر دو شاخ به 800 متر می رسد و مکان مناسبی برای انباشت سیلاب و هرز آبهای منطقه بشمار می رود. رودهای مهمی مانند کال شور جاجرم از شمال غرب و کال شور سبزوار از سمت شرق به کویر دو شاخ می ریزند. وسعت این مورد از بهترین جاذبه های دیدنی سبزوار در طول، به صد کیلومتر و در عرض به چهل کیلومتر می رسد.

بیشتر سطح کویر دو شاخ را زمینهای نمکی پف کرده پوشانده که در قسمت شمالی آن توسط گنبدهای نمکی احاطه شده اند. این کویر هم مانند بیشتر کویرها، فاقد پوشش گیاهی بوده و هیچ آب و علفی در آن دیده نمی شود. با این حال، در حاشیه نمکزار آن گیاهانی رشد کرده که از نمک و شوری استفاده می کنند؛ مانند اشنان و درخت گز.

سد یام

این سد از نوع خاکی است که هسته آن از رس تشکیل شده و ارتفاع آن از بستر رودخانه به 5.19 متر می رسد. طول تاج سد یام که روی رودخانه بسته شده، به 8.6 متر می رسد تا حجم مخزنی نزدیک به 18.1 میلیون متر مکعب را ذخیره کند. دریاچه سد حدود 16 هکتار مساحت دارد. سد یام به منظور تامین آب کشاورزی روستاهای پایین دست ایجاد شد؛ روستاهایی که از این طریق به پرورش آبزیان و کشاورزی می پردازند و مراکز تفرجگاهی را از طریق آن احداث می کنند. ساکنان محلی برای ماهیگیری تفریحی در روزهای تعطیل به این سد می آیند و تعطیلات خود را می گذرانند.

تپه باستانی عیدگاه

تمدن کهن سبزوار با این تپه تخمین زده می شود. تپه عیدگاه یک تپه باستانی در شمال شرق ایران بوده که قدمت آن به هفت هزار سال می رسد. نشانه هایی از وجود زغال در منطقه تپه عیدگاه وجود دارند که نشان می دهند از دوره عصر مفرغ یعنی از اوایل دوره پیش از میلاد تا 3800 سال قبل از میلاد، انسانها در تپه عیدگاه و اطراف آن زندگی می کرده اند. همین مسئله باعث شده که این منطقه تبدیل به یک گنجینه ارزشمند شود. این گنج باستانی یکی از تپه های منحصر بفرد و معروف دنیا بوده که با تپه نمازگاه در عشق آباد مقایسه می شود. در تپه عیدگاه آثار باستانی بسیار ارزشمندی از دوره زندگی انسانها در عصر مفرغ و همچنین اشیا و آثاری متعلق به روستاهای اولیه انسانی یافت شده اند.

مناره بلند خسروگرد

مناره خسروگرد مصادف با حکومت سلجوقیان و به دستور تاج الدوله ابوالقاسم بن سعید بنا گشت. طول مناره خسروگرد به 38 متر می رسد که ارتفاع بلندی است. ارتفاع مناره خسروگرد بدلیل این بوده که کاروانها و مسافران جاده ابریشم با دیدن آن راه را پیدا کنند و مانند یک فانوس دریایی در بیابان عمل می کرد. در بالای مناره خسروگرد، دو رشته کتیبه با خط کوفی و تزئینات لوزی شکل دیده می شوند. این مورد از معروف ترین جاهای دیدنی سبزوار در تاریخ 15 دی 1310 در فهرست آثار ملی ایران با شماره 77 ثبت شد.