دررفتگی مادرزادی لگن - مجله باهام

دررفتگی مادرزادی لگن اگر به موقع تشخیص و درمان نشود، می تواند منجر به مسائل جدی و عوارض طولانی مدتی مانند درد مزمن، لنگیدن و احتیاج به جراحی تعویض مفصل ران شود.

اهمیت تشخیص زودهنگام و درمان مناسب این ناهنجاری بر کسی پوشیده نیست، زیرا می تواند تأثیر بسزایی در کیفیت زندگی کودک و پیشگیری از عوارض آینده داشته باشد. در این مقاله، به آنالیز علل، علائم، روش های تشخیص و درمان دررفتگی مادرزادی لگن پرداخته می شود تا اهمیت این موضوع را بهتر درک کنیم و با راه های مدیریت و پیشگیری از این ناهنجاری آشنا شویم.

علائم دررفتگی مادرزادی لگن

دررفتگی مادرزادی لگن، که به آن دیسپلازی لگن (DDH) نیز گفته می شود، یک ناهنجاری مادرزادی است که در آن مفصل ران به درستی شکل نمی گیرد. این مشکل می تواند از بدو تولد وجود داشته باشد یا در دوران نوزادی و کودکی تشخیص داده شود. علائم دررفتگی مادرزادی لگن می تواند متغیر باشد و بسته به شدت ناهنجاری و سن تشخیص متفاوت باشد. در ادامه به آنالیز علائم و نشانه های این شرایط پرداخته ایم:

عدم تقارن پاها و ران ها

یکی از بارزترین علائم دررفتگی مادرزادی لگن، عدم تقارن در طول پاها است. نوزادان مبتلا ممکن است یک پای کوتاه تر از پای دیگر داشته باشند. بعلاوه، چین های پوستی در ناحیه ران و باسن ممکن است نامتقارن باشند، به طوری که چین های پوستی در یک طرف بیشتر یا بالاتر از طرف دیگر واقع شده است.

محدودیت در حرکت

نوزادان و بچه ها مبتلا به دررفتگی مادرزادی لگن ممکن است محدودیت هایی در حرکت مفصل ران داشته باشند. در هنگام تعویض پوشک یا انجام حرکات ران، ممکن است مقاومت و سفتی در یک یا هر دو ران مشاهده شود. به ویژه بردن ران ها به طرفین ممکن است محدود و سخت باشد.

کلیک یا صدای تق تق در مفصل ران

در بعضی موارد، هنگام حرکت دادن ران های نوزاد، صدای کلیک یا تق تق شنیده می شود. این صداها می تواند نشانه ای از ناپایداری مفصل ران باشد. این علائم معمولاً هنگام معاینه به وسیله پزشک و انجام مانورهای خاصی مانند مانور ارتولانی و بارلو آشکار می شوند.

تاخیر در رشد حرکتی

بچه ها مبتلا به دررفتگی مادرزادی لگن ممکن است در رسیدن به مراحل رشد حرکتی مانند غلتیدن، خزیدن، و راه رفتن تأخیر داشته باشند. به ویژه، تاخیر در آغاز راه رفتن یا لنگیدن در هنگام راه رفتن می تواند نشانه ای از این ناهنجاری باشد.

لنگیدن

در بچه ها بزرگ تر که آغاز به راه رفتن نموده اند، لنگیدن یا عدم تعادل در راه رفتن می تواند یکی از علائم دررفتگی مادرزادی لگن باشد. این مشکل به دلیل عدم تراز صحیح مفصل ران و تفاوت در طول پاها ایجاد می شود.

درد مفصل

اگرچه درد در نوزادان و بچه ها خردسال کمتر شایع است، اما در مواردی که دررفتگی مادرزادی لگن به موقع تشخیص داده نشده و درمان نشده باشد، ممکن است با گذشت زمان درد مفصل ران ظاهر شود. این درد معمولاً در نوجوانی یا جوانی بروز می نماید و می تواند به دلیل فشارهای ناصحیح بر روی مفصل و ساییدگی غضروف ها باشد.

تشخیص دررفتگی مادرزادی لگن

تشخیص دررفتگی لگن مادرزادی (DDH) در مراحل اولیه زندگی کودک اهمیت بسیاری دارد، زیرا درمان زودهنگام می تواند از مسائل جدی در آینده جلوگیری کند. تشخیص این ناهنجاری معمولاً در دوره نوزادی و اوایل کودکی انجام می شود و شامل مراحل مختلفی است.

تصویربرداری

اگر پزشک به وجود دررفتگی مادرزادی لگن مشکوک باشد، ممکن است از اولتراسوند برای آنالیز دقیق تر شرایط مفصل ران استفاده کند. اولتراسوند به ویژه در نوزادان زیر شش ماه مؤثر است، زیرا استخوان های آنها هنوز به طور کامل سخت نشده است.

پس از شش ماهگی، رادیوگرافی (اشعه ایکس) می تواند به تشخیص یاری کند، زیرا استخوان ها در این سن وضوح بیشتری در تصاویر دارند.

درمان دررفتگی مادرزادی لگن

دررفتگی مادرزادی لگن (DDH) یک ناهنجاری است که در آن مفصل ران به درستی در حفره استابولوم قرار نمی گیرد. درمان زودهنگام این شرایط از اهمیت زیادی برخوردار است، زیرا می تواند از مسائل جدی در آینده مانند درد مزمن و آرتروز جلوگیری کند. درمان های مختلفی برای دررفتگی مادرزادی لگن وجود دارد که بسته به سن کودک و شدت ناهنجاری انتخاب می شوند.

استفاده از بریس پاولیک

در نوزادان زیر شش ماه، اولین خط درمان معمولاً استفاده از بریس پاولیک است. این بریس به گونه ای طراحی شده است که پاهای نوزاد را در حالت خمیده و باز نگه دارد و باعث می شود سر استخوان فمور به درستی در حفره استابولوم قرار گیرد.

بریس پاولیک به نوزاد اجازه می دهد تا حرکت کند، در حالی که مفصل ران به تدریج به جایگاه صحیح خود بازمی شود. استفاده از این بریس معمولاً به مدت چند هفته تا چند ماه ادامه دارد و موفقیت بالایی در درمان DDH دارد.

گچ گیری

اگر بریس پاولیک مؤثر نباشد یا در نوزادان بالای شش ماه، روش بعدی معمولاً گچ گیری است. در این روش، مفصل ران در شرایط صحیح قرار داده شده و سپس با استفاده از گچ ثابت می شود. گچ به مدت چند هفته تا چند ماه باقی می ماند و طی این مدت، پزشک به طور منظم شرایط مفصل ران را آنالیز می نماید و در صورت احتیاج گچ را تعویض می نماید.

جراحی

در مواردی که روش های غیرجراحی موفقیت آمیز نباشند یا در بچه ها بزرگ تر، ممکن است احتیاج به جراحی باشد. دو نوع اصلی جراحی برای درمان DDH وجود دارد:

جااندازی بسته

در این روش، جراح بدون ایجاد برش در پوست، سر استخوان فمور را به جایگاه صحیح خود برمی گرداند. پس از جااندازی، مفصل با گچ ثابت می شود.

جااندازی باز

در موارد شدیدتر یا زمانی که جااندازی بسته مؤثر نباشد، جراح از جااندازی باز استفاده می نماید. در این روش، با ایجاد برشی در پوست، دسترسی مستقیم به مفصل ران فراهم می شود و جراح می تواند با دقت بیشتری سر استخوان فمور را به جایگاه صحیح بازگرداند. پس از جااندازی، مفصل با گچ یا دستگاه های تثبیت نماینده ثابت می شود.

فیزیوتراپی

پس از هر گونه جراحی یا درمان با گچ، فیزیوتراپی نقش حیاتی در بهبود حرکت و قدرت عضلات مفصل ران دارد. برنامه های بازتوانی شامل تمرینات تقویتی و کششی است که به بیمار یاری می نماید تا به تدریج به فعالیت های روزمره بازشود.

عوارض دررفتگی مادرزادی لگن

دررفتگی مادرزادی لگن (DDH) یک ناهنجاری است که اگر به موقع تشخیص داده نشود و درمان نشود، می تواند منجر به عوارض جدی و طولانی مدت شود. این عوارض می توانند تأثیرات منفی زیادی بر کیفیت زندگی بیمار داشته باشند. در ادامه به آنالیز بعضی از مهم ترین عوارض ناشی از دررفتگی مادرزادی لگن می پردازیم:

آرتروز زودرس

یکی از شایع ترین عوارض دررفتگی مادرزادی لگن، آرتروز مفصل ران است. به دلیل ناهنجاری در ساختار مفصل ران، فشارهای غیرطبیعی بر غضروف و استخوان وارد می شود که می تواند به تخریب زودهنگام مفصل و بروز آرتروز منجر شود. این مشکل اغلب در دهه سوم یا چهارم زندگی بیمار بروز می نماید و می تواند باعث درد و محدودیت های حرکتی شدید شود.

درد مزمن

بیمارانی که دررفتگی مادرزادی لگن آنها به موقع درمان نشده است، ممکن است دچار درد مزمن در ناحیه لگن و ران شوند. این درد می تواند در فعالیت های روزمره و حتی در حالت استراحت نیز وجود داشته باشد و کیفیت زندگی بیمار را به شدت تحت تأثیر قرار دهد.

لنگیدن و مسائل حرکتی

دررفتگی درمان نشده می تواند به ناهنجاری های حرکتی و لنگیدن منجر شود. این مشکل به دلیل عدم تعادل در طول پاها و ناپایداری مفصل ران ایجاد می شود. لنگیدن می تواند فشارهای مضاعفی بر دیگر مفاصل بدن، مانند زانوها و ستون فقرات، وارد کند و به مسائل بیشتری منجر شود.

کاهش توانایی انجام فعالیت های روزمره

عوارض ناشی از دررفتگی مادرزادی لگن می تواند به کاهش توانایی بیمار در انجام فعالیت های روزمره منجر شود. درد و محدودیت های حرکتی می توانند فعالیت هایی مانند راه رفتن، نشستن، بلند شدن و حتی خوابیدن را سخت نمایند.

احتیاج به جراحی های پیچیده تر

اگر دررفتگی مادرزادی لگن به موقع درمان نشود، بیمار ممکن است در آینده احتیاج به جراحی های پیچیده تر و گسترده تری مانند کارگذاری پروتز لگن داشته باشد. جراحی های ترمیمی مفصل ران، از جمله تعویض مفصل ران، می توانند پرهزینه و احتیاجمند دوره های طولانی بازتوانی باشند.