باقیات الصالحات یک هنرمند ، رسم استاد ماندگار شد - مجله باهام

خبرنگاران - رابعه تیموری: داریوش عظیمی ساکن محله پاسداران بود، ولی هر روز به جنوب تهران می آمد تا در کارگاهی که در یک خانه کلنگی راه انداخته بود، به جوانان جویای کار و شیفته هنر، حاصل یک عمر دود چراغ خوردنش را آموزش دهد. داریوش عظیمی دیگر در میان ما نیست، ولی شاگردانش جهت او را ادامه می دهند.

خواندنی های بیشتر را اینجا بخوانید

شکل و شمایل نمای بیرونی خانه هیچ شباهتی به کارگاه تولیدات هنری ندارد. گوشه راهرو مقداری چوب و الوارهای نازک روی هم انباشته شده است. در طبقه همکف 2 اتاق تودرتو قرارگرفته که روشنایی کوچه و حیاط از پنجره هایش به داخل می تابد. در اتاق جلویی دختر جوانی مشغول نصب نوارهای باریک چوبی روی بدنه ماکت یک کشتی مسافربری است. عرشه، دکل، بادبان و لنگر ماکت طبیعی و واقعی به نظر می رسند. روی دیوار اتاق نقشه های مهندسی کشتی ویکتوریا نصب شده که سردرآوردن از پیچیدگی های آن آسان به نظر نمی رسد.

دختر جوان دیگری در حال برش و چسباندن چوب هایی تیغه مانند به ماکت کشتی های بادبانی کوچک است که تعداد فراوانی از نمونه های تکمیل شده آن در گوشه اتاق به چشم می خورد. پریسا عربی مربی این هنرجویان جوان است که در خانه قدیمی خود به آنها رایگان آموزش می دهد. عربی تفاوت سنی چندانی با شاگردانش ندارد، ولی تر و فرزبودن و مهارتش در بریدن و سوار کردن چوب و الوارها اوستا بودنش را به خوبی نشان می دهد.

عربی ساخت کشتی های بادبانی، معرق و منبت را رایگان به 3 شاگردش آموزش می دهد. او شاگرد مرحوم داریوش عظیمی است و این هنرها را از استادش آموخته است. عربی می گوید : استاد عظیمی به این منطقه آمده بود تا به جوانانی که توانایی پرداخت هزینه کلاس های هنری را ندارند هنرش را بدون دریافت شهریه آموزش دهد. عمر استاد عظیمی به جهان نبود و زود ترکمان کرد، ولی من و دیگر شاگردانش تصمیم گرفتیم به خواسته او عمل کنیم.

شاگرد با معرفت استاد در هر یک از نمایشگاه های هنری که شرکت نموده، دست سازه های شاگردانش را هم به نمایش گذاشته است. او می گوید : استاد عظیمی در جنوب تهران حدود 10 شاگرد داشت که تعداد زیادی از آنها به ساخت و فروش محصولات چوبی مشغول هستند. این هنرمندان برای ماندگار شدن رسم استاد یک یا چند جوان را رایگان آموزش می دهند و خود را متعهد می دانند که تا حد امکان زمینه اشتغال شاگردانشان را در بازار محصولات چوبی فراهم نمایند.

این چرخه قطع نمی گردد

سیما شریفی یکی از شاگردان عربی است. ساکت و کم حرف به نظر می رسد و سخت سرگرم کار است. او می گوید : من همواره دلم می خواست ساخت وسایل چوبی را یاد بگیرم، ولی هزینه هر ترم آکادمی ها چند میلیون تومان است که پرداخت آن از توان من برنمی آید. وقتی آگهی آموزش رایگان و استخدام این کارگاه را در فضای مجازی دیدم، به این جا آمدم. شریفی از اولین هنرجویانی است که هر روز صبح به کارگاه می آید و 8 ساعت بدون خستگی کار می نماید. اودر کنار یادگیری ساخت صنایع دستی، بابت تکمیل کشتی های بادبانی هم از استادکارش دستمزد دریافت می نماید.

میان ابزار و خرده ریزهای نجاری که روی میز کار داخل اتاق به چشم می خورد، ماکت خانه و پیرمردی روستایی جلب توجه می نماید. پنجره های خانه ساده و آبی رنگ است و پرده هایی پر گل و بته در پشت آن نقاشی شده. تنه حیوانات داخل ماکت که از چوب تراشیده شده اند، به خوبی سمباده خورده اند و خم و انحنای هیکل حیوانات به زیبایی نشان داده شده است.

مریم قانع نژاد این ماکت را ساخته است او دانشجوی کارشناسی ارشد رشته نقاشی است و می گوید : من به کار با چوب علاقه دارم و این رشته را از خانم عربی یاد می گیرم. من هم با تماشا روحیه استاد، تصمیم گرفته ام دانسته هایم را در اختیار دیگران بگذارم و وقتی به مرحله استادی رسیدم، هنرم را به کارآموزان دیگر آموزش می دهم.

همه چیز از پلاک 8 کوچه شهید مرتضوی آغاز شد

تابستان سال 1396 بود که شنیدم صنعتگر و هنرمندی اهل دل در محله آذری کارگاه صنایع چوبی راه انداخته و به جوانان جنوب شهری ساخت وسایل چوبی را رایگان آموزش می دهد. در فروش دست سازه های شان هم به آنها یاری می نماید تا شاید در بازار صنایع دستی سری توی سرها درآورند. گشتم و کارگاه را در کوچه تنگ و باریک شهید مرتضوی پیدا کردم. یک خانه کلنگی یک و نیم طبقه بود با یک در آهنی طوسی رنگ کوچک ودر اتاق های تودرتوی بزرگ آن چند جوان مشغول سابیدن و میخ زدن و رنگ زدن چوب و الوارهای باریک و بلند بودند.

دم و دستگاه کارگاه مفصل بود و از اره فلکه تا دستگاه برش و انواع چوب و الوار یافت می شد. استاد عظیمی کارگاه پربروبیایش در محله پاسداران را تعطیل نموده و لوازم و وسایل پرو پیمان کارگاهش را به اینجا آورده بود تا شاگردان جوانش بدون پرداخت ریالی از آنها استفاده نمایند. کم و کسری های آنها را هم خودش تامین می کرد و هر روز صبح با یک بغل الوار و میخ و تخته به کارگاه می آمد.

او از دوستان قدیمی عبدالله خامه چی استاد صنایع چوبی مرکز کارآفرینی منطقه 17 بود و در مدت کوتاهی که در این مرکز با دوستش همکاری می کرد متوجه شد بسیاری از جوانان جنوب شهر عاشق هنر هستند، ولی به علت بالا بودن هزینه یادگیری صنایع چوبی و ناآشنا بودن به فوت وفن های کاسبی در بازار فروش محصولات چوبی عطای عشقشان را به لقای آن می بخشند. او در روزنامه برای جذب جوانان جویای کار عاشق هنر جنوب شهری آگهی منتشر کرد و سیل جوانانی که برای اشتغال مراجعه کردند، او را مطمئن کرد که راه درستی برای باقی گذاشتن باقیات الصالحات عمرش انتخاب نموده است.

برنامه هایی که آرزو ماندند

استاد مهربان در آن کارگاه جوانان بسیاری را آموزش داد و دست آنها را در دست تاجران صنعت چوب گذاشت. او برای توسعه کارگاهش و آموزش شاگردان جنوب شهری اش خواب و خیال های بسیاری داشت : می خواهم دیوارهای این کارگاه را با تابلوها و آثار خودم و بچه ها پر کنم تا اینجا شبیه یک نگارخانه و نمایشگاه گردد. طبقه بالا محل کار خانم ها می گردد و پایین کارگاه آقایان. توی حیاط هم ماکت چند کشتی را می گذاریم. می خواهم پای خریداران عمده بازار چوب را به اینجا باز کنم. دوست دارم در سال هایی که از عمرم به جای مانده، هر کاری که می توانم برای جوانان این محله ها انجام دهم تا باقیات الصالحات عمرم باشد.

از عمر داریوش عظیمی چندان نمانده بود و 20 اسفند همان سال بر اثر سکته قلبی درگذشت، ولی شاگردانش جهت او را ادامه دادند و این چرخه متوقف نشد.

استاد عظیمی در رشته های نقشه کشی ساختمان، طراحی لباس، معرق، منبت کاری، مجسمه سازی و ساخت ماکت کشتی های بادبانی مهارت داشت. او 4 سال در جنوب کشور، در یک کارگاه لنج سازی کار نموده بود و ساخت و طراحی کشتی های بادبانی، کانتینردار و لنج از توانایی هایش بود.