راستاِ پایانی یکی از دغدغه های باستان شناسی

به گزارش مجله باهام، تهیه نقشه باستان شناسی و اطلس باستان شناسی کشور امروز به یکی از دغدغه ها و چالش های حوزه باستان شناسی کشور تبدیل شده است؛ دغدغه ای که بیشتر بزرگان و پیشکسوتان این حوزه تهیه و تدوینش را خواستارند، هر چند باستان شناسان معتقدند هیچ گاه تکمیل نمی شود.

راستاِ پایانی یکی از دغدغه های باستان شناسی

ایسنا: اصلا ایده تهیه نقشه باستان شناسی ایران به صورت رسمی توسط مرحوم عزت الله نگهبان در حدود 54 سال قبل مطرح شد، ایده ای که هر قدر به زمان معاصر نزدیک تر شد از فیش برداری اطلاعات و تهیه آرشیو و بایگانی کردن اطلاعات به اهداف گسترده تر و تجهیزات پیشرفته تری رسیده است.

سال 1386 گروه نقشه باستان شناسی تصمیم به اجرای طرح نقشه باستان شناسی با استفاده از تکنولوژی به روز و کارآمد گرفت و در نهایت با برگزاری جلسات مختلف چگونگی نقشه تهیه باستان شناسی، قابلیت ها، ویژگی های آن در راستای اهداف کوتاه، بلند، میان مدت و بلندمدت بررسی شدند تا لایه های اطلاعاتی مربوط به باستان شناسی ایران و سایر علوم میان رشته ای براساس نیاز روی نقشه باستان شناسی جانمایی شوند.

اما از سوی دیگر با تکمیل این نقشه که خود به مرور اطلس باستان شناسی را تکمیل می کند، لایه های مربوط به محیط زیست ایران، منابع معدنی، زمین شناسی، اقلیم، مکان های سیاسی و تقسیمات کشوری در نقشه پایه شکل می گیرند و در نهایت انبوهی از اطلاعاتِ مکانی در اختیار می گیرد که می تواند در سنجش فعالیت های عمرانی استفاده شود و پوشش آثار باستان شناسی ایران را با توجه به لایه های اطلاعاتی دیگر نشان دهد، نقشه ای که قطعا در دسترس عموم قرار دادنش به این حوزه تاریخی و پژوهشی آسیب های غیرقابل جبرانی را هم وارد می کند.

اکنون روح الله شیرازی - رییس پژوهشکده باستان شناسی - از فرایند تهیه این نقشه و در ادامه تهیه اطلس باستان شناسی کشور می گوید.

او با تاکید بر پیشرفت های بسیار خوبی که تهیه اطلس باستان شناسی و به ویژه نقشه باستان شناسی داشته است، می گوید: با توجه به طی شدن مراحل بارگذاری سامانه نقشه باستان شناسی کشور (تحت وب) در سرور پ ژوهشکده باستان شناسی پژوهشگاه، پیش بینی می شود این سامانه که با کمک دانشکده جغرافیایی دانشگاه تهران طراحی و آماده سازی شده، از اوایل آبان ماه جاری عملکرد آزمایشی خود را آغاز کند، که اکنون نقاط روی این سامانه در حال بارگذاری هستند.

او با بیان این که در حال حاضر داده ها به صورت منظم روی نقشه قرار می گیرند تا طرح تکمیل شود، ادامه می دهد: سامانه جدید تازه طراحی شده، تفاوت هایی با سامانه قدیمی دارد. این اکنون کامل تر و بهتر است و می توان اطلاعات را به درستی و به صورت مفصل تر روی نقشه قرار داد، به گونه ای که نقطه گذاری و عملکرد توصیفی و تصویری نیز روی نقشه جایگاه خاص خود را دارند.

این باستان شناس با تاکید بر این که در سامانه قدیمی نقشه باستان شناسی بخش زیادی از اطلاعات جانمایی و ثبت شده اند، می افزاید: آن فقط در دسترس پژوهشکده باستان شناسی است، هر چند سامانه جدید نیز هیچ گاه در دسترس همگان قرار نمی گیرد، چون نمی توان این اطلاعات را به طور کامل در فضاهای عمومی قرار داد، اما با این وجود هر دو سامانه به عنوان مکمل یکدیگر باقی می مانند، چون بخش زیادی از اطلاعات در این سال ها در آن ثبت شده اند و قطعا حدود دو سال برای وارد کردن اطلاعات به سامانه جدید زمان نیاز است.

رییس پژوهشکده باستان شناسی اما با تاکید بر این که بررسی های باستان شناسانه برای تکمیل نقشه اکنون در همه استان ها در حال انجام است و باستان شناسان برخی استان ها نیز اقدامات نهایی برای تکمیل کار خود را انجام می دهند، ادامه می دهد: از سوی دیگر تهیه و تدوین این نقشه در برخی استان های دیگر ناقص تر است و به همین دلیل در حال انجامِ برنامه ریزی هایی برای استان هایی هستیم که در این زمینه با نواقصی روبرو هستند تا با هدایت برنامه های بررسی و شناسایی، به تکمیلِ سریع تر آن کمک کنیم.

به گفته رییس پژوهشکده باستان شناسی، استان هایی مانند فارس، خوزستان، کرمانشاه، آذربایجان غربی و سیستان و بلوچستان از پیشرفت خوبی در این زمینه برخوردار بوده اند و استان هایی مانند کرمان و خراسان جنوبی نیز شرایط نسبتا خوبی در پیشرفت تکمیل نقشه دارند.

شیرازی اما درباره تهیه اطلس باستان شناسی کشور اظهار می کند: نخست باید نقشه باستان شناسی را تهیه و تدوین کرد، چون بعد از تکمیل نقشه، طبیعتا اطلس باستان شناسی نیز آماده می شود. در واقع اطلس و نقشه باستان شناسی به گونه ای با یکدیگر در ارتباطی نزدیک هستند و تا زمانی که نقشه کامل نباشد، اطلسِ کاملی برای باستان شناسی کشور نخواهیم داشت.

منبع: توریسم آنلاین
انتشار: 28 آبان 1399 بروزرسانی: 28 آبان 1399 گردآورنده: baham1.ir شناسه مطلب: 1373

به "راستاِ پایانی یکی از دغدغه های باستان شناسی" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "راستاِ پایانی یکی از دغدغه های باستان شناسی"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید