درمان زخم روی زبان - مجله باهام

بروز درد در زبان می تواند ناشی از عوارض بسیاری باشد به طوریکه گاهی اوقات اشاره به علت دقیق آن می تواند کاملاً سخت باشد. اما معمولاً این شرایط به علت بعضی عوامل جزئی مانند وارد آمدن آسیب یا جراحت به زبان یا بروز زخم در زبان به وجود می آید. گاهی اوقات این درد می تواند ناشی از عفونتهای باکتریایی و نیز ویروسی باشد.

علل احتمالی

* زخم یا درد در زبان معمولاً به علت صدمه خفیف یا جراحتی مانند گزیدن تصادفی زبان و مالیدن زبان با دندان یا خراش آن به واسطه پروتز نامناسب رخ می دهد. درد بعلاوه می تواند به واسطه مصرف غذا یا مایعات داغ، غذای تند، و میوه های اسیدی رخ دهد. حتی مسواک زدن محکم می تواند زبان را تحریک کند و موجب بروز زخم روی آن گردد.

* ایجاد زخم در زبان می تواند موجب درد آن به ویژه در حین خوردن یا بلع غذا گردد. زخمهایی که روی زبان به وجود می آیند معمولاً تبخال یا آفت هستند. آفت می تواند در پاسخ به جراحت یا صدمه دیدگی زبان، کمبودهای تغذیه ای، عدم تعادل هورمون، آلرژیهای غذایی و قرار گرفتن بیش از حد در معرض مواد شیمیایی مانند لوریل سولفات به وجود آید. آفت ها تاول های سر بازی هستند. آنها معمولاً به رنگ سفید یا زرد هستند و اطراف شان را ناحیه قرمز روشن احاطه نموده است.

* از سوی دیگر تبخال شبیه به برآمدگی های متورم، کوچک و قرمز است. آنها به واسطه ویروس هرپس سیمپلکس 1 به وجود می آیند. این برآمدگی ها می توانند به علت فعالیت مجدد و ناگهانی ویروس به صورت گاه به گاه مجدداً ظاهر شوند. تب، استرس، عدم تعادل هورمونی و قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید بعضی از عواملی هستند که می توانند ویروس تبخال زا را فعال سازند.

* چنانچه زخم یا درد همراه با تکه های سفید روی زبان باشد، آنگاه می تواند نشانه بروز برفک دهانی باشد. برفک دهان یک عفونت قارچی است که به واسطه رشد بیش از حد قارچها از جمله کاندیدا آلبیکانس به وجود می آید. برفک دهان می تواند به زبان شما ظاهری شبیه به پنیر کاتیج (cottage cheese) دهد. دیگر عارضه ای که می تواند موجب بروز زخمهای باز و تکه های شبکه ای سفید در دهان و زبان گردد، لیکن پلان دهانی (oral lichen planus) است. عواملی مانند عفونت هپاتیت C، واکسیناسیون هپاتیت B، آلرژیهای غذایی و استفاده از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی می توانند موجب بروز این عارضه خود ایمنی شوند.

* سندرم سوزش دهان، عارضه ای است که بعلاوه می تواند احساس سوزش یا درد را در دهان و زبان ایجاد کند. این عارضه بیشتر در زنان به ویژه زنان یائسه دیده می گردد. غیر از این، علل احتمالی دیگر درد و زخم زبان بیمارهایی مانند کم خونی و دیابت، کمبود ویتامین B (به ویژه کمبود ویتامین B12 و فولیک اسید)، مسائل دستگاه گوارش، سیگار کشیدن، بزرگ شدن پرزهای چشایی یا پاپیلا را شامل می گردد.

درمان زخم و درد زبان

* درمان به علل نهفته و اصلی این عارضه بستگی دارد. چنانچه این شرایط با کمبود ویتامین B همراه باشد، آنگاه با مصرف مکمل ویتامین B مشکل حل خواهد شد. در صورتی که آفت مسبب زخم و درد باشد، آنگاه داروی بنادریل و شیر منیزی می تواند مورد استفاده قرار گیرد. آفت ها تاول های سر بازی هستند. آنها معمولاً به رنگ سفید یا زرد هستند و اطراف شان را ناحیه قرمز روشن احاطه نموده است. بنادریل معمولاً به عنوان محلول شستشوی دهان جهت تسکین درد زبان استفاده می گردد، در حالی که شیر منیزی می تواند به طور مستقیم بر روی زخمها استفاده گردد. اگر زخمها به صورت خوشه ای ظاهر شوند و بسیار بزرگ و دردناک باشند، پزشک می تواند پس از ارزیابی عارضه، استفاده از آمیزه های کورتیکواستروئید را توصیه نماید.

* سایر داروهایی که برای زخمهای دهانی و درد زبان تجویز می شوند، پماد بی حسی حاوی بنزوکائین، آملکسانوکس (amlexanox) و فلوسینونید، محلول پراکسید کربامید، نیترات نقره و دباکترول را شامل می گردد.

* چنانچه درد زبان به واسطه تبخال باشد، زخمها و درد همراه با آن معمولاً ظرف چند روز و بدون هیچ گونه مداخله دارویی برطرف می شوند. در عین حال، می توانید با قرار دادن یخ و چند داروی خانگی دیگر مانند ژل آلوئه ورا، بادرنجبویه (lemon balm) و بابونه بر روی زخمها تسکین یابید. چنانچه زخمها بسیار بزرگ باشند و طی چند روز بهبود نیابند، پزشک ممکن است داروهای ضد ویروسی را برای درمان این عارضه تجویز نماید.

* زخم زبان ناشی از برفک دهان را می توان با بعضی تغییرات در رژیم غذایی و درمانهای خانگی مانند ماست فرونشاند. چنانچه دچار برفک دهان شده اید، قند و کربوهیدراتهای ساده را از رژیم غذایی خود حذف کنید و مصرف ماست شیرین نشده، باترمیلک و سیر را افزایش دهید. حتی مکملهای پروبیوتیک را بسیاری افراد به منظور جلوگیری از رشد کاندیدا آلبیکان ها در بدن مورد استفاده قرار می دهند. اما جهت درمان عفونت قارچی شدید، داروهای ضد قارچی می توانند مورد احتیاج باشند.

* علاوه بر این موارد، درمانهای خانگی که در ادامه آورده شده است، می تواند به کاهش درد و سرعت بخشیدن به بهبود زخمها یاری کند:

از آب نمک جهت غرغره دهان حداقل دو یا سه مرتبه در روز بهره ببرید. به منظور تهیه محلول شستشوی آب نمک، یک دوم قاشق چای خوری نمک را به یک لیوان آب گرم بیافزاید. اکنون دهان خود را به طور کامل با این محلول، شستشو و غرغره نموده و آن را به بیرون تف کنید.

جوش شیرین دیگر داروی عالی برای زخم ایجاد شده در زبان است، به ویژه اگر زخم یا درد بواسطه آفت ایجاد شده باشد. پوره یا خمیری را با مخلوط جوش شیرین و اندازه کمی آب درست کنید و آن را روی زخمها قرار دهید. این خمیر را به مدت چند دقیقه روی زخمها نگاه داشته و سپس دهان خود را به طور کامل با آب گرم بشویید.

به منظور برطرف زخمهای ایجاد شده در زبان، به طور منظم گلیسیرین را روی محل متأثر قرار دهید. گلیسیرین می تواند ناحیه متأثر را آرام ساخته، بهبودی زخمها را تسریع و درد را تا حد زیادی کاهش دهد.

پودر زردچوبه و شیر را با یکدیگر مخلوط نموده و بر روی زبان قرار دهید. بعلاوه می توانید یک دوم قاشق چایخوری پودر زردچوبه را به یک فنجان شیر افزوده و دو مرتبه در روز مصرف کنید. شیر و زردچوبه می توانند به تسریع بهبود زخمها یاری نمایند.

پودر زاج را با عسل مخلوط نموده و آن را روی زبان قرار دهید. پودر زاج می تواند در درمان آفت بسیار مؤثر باشد. جهت به دست آوردن پودر، یک تکه زاج را در ماهی تابه گرم کنید. این کار موجب از دست رفتن آب زاج شده و می توانید به راحتی آن را درهم شکسته و به پودر تبدیل سازید.

یک عدد چای کیسه ای را بر روی زخمهای دردناک به مدت چند دقیقه قرار دهید. چای کیسه ای می تواند محل متأثر را آرام ساخته علاوه بر آن درد را کاهش دهد. چای های گیاهی مانند چای یا دمنوش بابونه و زنجبیل نیز می توانند زخمهای زبان را بهبود بخشند.

یکی دیگر از درمانهای عالی برای زخمهای زبانی پاپایا است. بنابراین، پاپایا را همراه با سایر میوه های مغذی وارد رژیم غذایی خود سازید. رژیم غذایی که حاوی مواد غذایی سرشار از ویتامین C و B است می تواند به تسکین و جلوگیری از بروز زخمهای زبانی یاری کند. گواوا، توت فرنگی، صیفی جات و مرکبات منابعی خوب از ویتامین C هستند در حالی که غلات کامل، سیب زمینی، موز، گوشت و ماهی بعضی از منابع مهم خوراکی ویتامین B را تشکیل می دهند.

سیگار را ترک کنید. اندازه زیادی آب بنوشید حداقل 8 تا 10 لیوان آب در طول روز بنوشید.

از مصرف نوشیدنی یا غذاهای تند و داغ و نیز مواد غذایی بسیار اسیدی و شور تا بهبود کامل زخمها خودداری کنید. از یک مسواک نرم جهت مسواک زدن دندانهایتان بهره ببرید به طوری که نواحی دردناک یا زخم در زبان تحریک نشده و دچار سوزش نشوند. سعی کنید استفاده از سولفات لاریل سدیم که در بسیاری از خمیردندانها وجود دارند را کاهش دهید.

زخمهای زبان معمولاً ظرف چند روز با مراقبت مناسب از بین خواهند رفت. اما چنانچه این شرایط در این مدت فروکش ننمود، به پزشک مراجعه کنید به این علت که می تواند نشانه بعضی مسائل نهفته برای سلامت باشد. چنانچه در یک سمت از زبان دچار برآمدگی یا زخم همراه با درد شده اید، در این صورت هر چه زودتر به یک پزشک حاذق مراجعه کنید.

سلب مسئولیت: اطلاعات ارائه شده در این مقاله صرفاً جنبه آموزشی داشته و نبایستی به منظور جایگزین توصیه های پزشک متخصص در نظر گرفته گردد.

منبع: BUZZLE

منبع: راسخون